Parkeergarage Zwijsen

Parkeergarage Zwijsen in Tilburg is een innovatief, circulair, modulair, remontabel, natuurinclusief en toekomstbestendig parkeergebouw. In de huidige vorm heeft de garage een capaciteit van 730 auto’s, 228 fietsen en 65 scooters. Het parkeergebouw is 230 meter lang, 18 meter hoog en bestaat uit 5 verdiepingen, met op beide uiteinden een zogenaamde wokkel voor in- en uitrijden. Het gebouw fungeert tegelijkertijd als ‘geluidsscherm’ om het achterliggende woongebied te beschermen tegen spoorweggeluid.

Toepassing van BIM
Met uitzondering van de fundering is de staalconstructie de basis van het hele gebouw. Zonder staalconstructie was het niet mogelijk om de vloeren te leggen en de gevel te monteren. De engineering van de staalconstructie is uitbesteed aan Joop Droog van Draw Vision, een zelfstandig tekenbureau met jarenlange ervaring in de staalbouw. Hij heeft de staalconstructie van de parkeergarage helemaal uitgewerkt middels Tekla Model Sharing, zodat ook de overige projectteamleden van Voortman gedurende de engineering konden meekijken en waar nodig opmerkingen konden plaatsen.

Voor een project als deze parkeergarage is het staalmodel de leidraad voor de andere onderaannemers. De diverse bouwpartners hebben óf hun eigen model aangeleverd waaraan wij de constructie hebben aangepast, óf ze hebben hun gegevens aangepast aan ons staalmodel. Het uitwisselen van gegevens verliep met de meeste projectpartners via IFC. Deze zijn goed in te lezen in Tekla Structures, zodat wij de benodigde voorzieningen gemakkelijk konden overnemen in ons staalmodel. Soms kwam er ook een DWG aan te pas. Maar ook een 2D tekening inlezen is nog steeds geen probleem binnen Tekla.

De controle en coördinatie van de verschillende IFC-modellen in BIM lag bij Stam + de Koning Bouw. Dit vond bijna wekelijks plaats, om de kwaliteit en voortgang van de staalconstructie te bewaken. In de loop van het project werd er minder frequent gecontroleerd, aangezien de grote fases van de constructie in productie genomen waren en er alleen nog af en toe kleine deelfases gecontroleerd moesten worden. Eén van de voorwaarden voor een goede controle binnen BIM is dat de te controleren modellen van voldoende kwaliteit zijn. Ook bij dit project ging dat erg goed met de diverse bouwpartners, waaronder WVH Gevelprojecten, VBI prefab vloersystemen, Thermo Konstrukties BV en B-Smart fundering.

Gezien de grootte van de parkeergarage met op beide uiteinden een zogenaamde wokkel voor in- en uitrijden, zat de uitdaging bij de engineering vooral in het zo efficiënt en snel mogelijk modelleren, omdat dezelfde details vaker voorkwamen. Met het oog op controle en het naderhand wijzigen van details zijn naast de gebruikelijke macro’s van Construsoft (Tekla) ook details gemaakt door middel van gebruikersmacro’s, omdat hiermee veel tijdswinst te behalen is. Daarnaast kunnen we bij dit soort constructies onze eigen geprogrammeerde componenten gebruiken.
De beide wokkels lopen rond en omhoog. Doordat de meest complexe vormen in Tekla uitgewerkt kunnen worden, kunnen we met ons machinepark tegenwoordig bijna alles maken, denk bijvoorbeeld aan onder verschillende hoeken afgeschuinde liggers en complex getoogde liggers. Omdat rechte liggers met alleen gaten of een enkele plaat de voorkeur hebben, betekende dit wel dat de kolommen bij dit project extra bewerkelijk waren. Met de juiste input van het projectteam over de benodigde maatvoering konden echter alle merken zo gemaakt worden dat ze op de bouwplaats eenvoudig te monteren waren.

Maakbaarheid
Om aan te sluiten bij het industriële karakter van de Spoorzone is gewerkt met twee typen staal. Voor ca. driekwart van het geveloppervlak is gekozen voor een duurzaam en eerlijk gevelmateriaal, namelijk cortenstaal. Alle metalen geveldelen zijn volledig demontabel, zodat bij functiewijzigingen de gevel eenvoudig aangepast kan worden. In nauw overleg met de constructeur is de kwaliteit van de staalprofielen bepaald, met als resultaat dat de kolommen in staalkwaliteit S355 J2H vervaardigd zijn en de liggers in S235 JR.

De grote repetitiefactor en de droge bouwtechniek maakten snel en efficiënt bouwen mogelijk. De standaard gemaatvoerde elementen zijn relatief klein en in het gehele gebouw toepasbaar. Wijzigingen, uitbreidingen, demontage, hergebruik recyclebaarheid (beton) en upcyclebaarheid (staal) zijn gemakkelijk inpasbaar. Daarnaast zijn de staalconstructie en gevel van het parkeergebouw vanwege de bouwmethodiek met droge boutverbindingen en prefab elementen volledig modulair en demontabel. Deze modulariteit is tot in de kleinste details doorgevoerd.

Duurzaamheid
De parkeergarage heeft een hybride constructie, wat in dit geval betekent dat staal en beton gecombineerd zijn. De staalconstructie is zo ontworpen dat deze remontabel is en in de toekomst eventueel op een andere locatie hergebruikt kan worden. Het gebouw is natuurinclusief, klimaatadaptief en duurzaam door de toegepaste zonnepanelen, het groene dak, de groene gevel en de geïntegreerde nestkasten. De opgewekte energie wordt gebruikt voor de verlichting en de laadpalen van de elektrische auto’s en fietsen.

Onderhoudsvrij
De grote mate van standaardisatie, repetitie en droge verbindingen zorgt voor kleine elementen die gemakkelijk, snel en efficiënt te plaatsen en te demonteren zijn. Daarnaast zijn de thermisch verzinkte hoofddraagconstructie en cortenstalen gevelelementen nagenoeg onderhoudsvrij, wat een groot voordeel is gezien de ligging direct aan het spoor met als gevolg hogere mate van vervuiling en slechte bereikbaarheid.

Bijzonderheden
Het positioneren van de garage strak langs een spoorkerende keerwand naast een drukke spoorlijn bij Tilburg CS maakte dit project complex. Hierdoor kon slechts beperkt ontgraven worden zonder de stabiliteit van de keerwand te beïnvloeden. Daar komt bij dat precies ter hoogte van een maatgevende kolom een kabeltracé van Enexis onder het gebouw loopt. De fundering is hier plaatselijk (deels) boven maaiveld aangelegd.

De enorme lengte is op vier plaatsen gedilateerd, waardoor er vijf gebouwdelen ontstaan. De hybride hoofddraagconstructie van thermisch verzinkt staal en kanaalplaatvloeren maakt een kolomvrije overspanning van 16 meter mogelijk. Dit heeft een zeer grote mate van flexibiliteit tot gevolg. De stabiliteit van de extreem smalle en hoge garage berust bij schuine windverbanden en ronde kolommen die slim ingepast zijn in de oplossing voor schuin parkeren. Verspringende liggerdelen zorgen voor een gelijkmatige afdracht van de belasting.

Aan de noordgevel is een gebiedsbrede vliesgevel toegepast om als lichtdecor te fungeren voor de ontwikkelingen in Zwijsen. Het verzinkte staal reflecteert daglicht in enige mate en past perfect bij de uitstraling van de vliesgevel. De hoofddraagconstructie is ook aan de buitenzijde te ervaren. De translucente gevel toont het silhouet van de staalconstructie in de avond- en nachtsituatie. De rationele structuur, de ver doorgevoerde modulariteit en materiaalkeuze vormen de basis voor een gebouw dat meerdere functies kan herbergen.